شهود اخلاقی؛ معنا و توجیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار و مدیر گروه فلسفه اخلاق، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی،‌ قم

چکیده

معرفت‌شناسان معاصر در مورد معنا و توجیه شهود و شهود اخلاقی دیدگاه‌های متفاوتی دارند. نگارنده در این نوشتار درصدد بررسی معنا و توجیه شهود اخلاقی است و این دیدگاه را می‌پذیرد که شهود اخلاقی گونه‌ای از نمود عقلانی است که محتوایی ارزشی دارد. این مقاله به این سؤال پاسخ می‌دهد که شهود اخلاقی چگونه سلسله توجیه باورهای اخلاقی را متوقف ساخته و باورهای مبنا را توجیه می‌کند؟ در این مقاله ابتدا به ویژگی‌های ایجابی و سلبی شهود اخلاقی اشاره شده و سپس ماهیت توجیه شهود اخلاقی، تحلیل می‌شود و به دو مدل تبیین درون‌گرایانه و اعتمادپذیری شهود اخلاقی اشاره می‌شود. هریک از دو نظریه کمک می‌کنند که باورهای فرد توجیه شده و تسلسل توجیه باورهای اخلاقی متوقف شوند. در نهایت شرایط توجیه شهودی از قبیل بی‌طرفی اخلاقی بیان می‌شوند.

کلیدواژه‌ها