پیشینه متناهی جهان در کیهان‌شناسی؛ دلالت‌ها و پیامدهای فلسفی-الهیاتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

10.22034/iw.2023.375409.1660

چکیده

در کیهان‌شناسی دو دسته سناریو برای سابقه‌ی جهان می‌توان معرفی کرد. نخست مدل استاندارد کیهان‌شناسی مطرح می‌شود که سناریوی آغاز در آن مه‌بانگ است و دوم سناریوهایی که مه‌بانگ صرفاً دریچه‌ی ورود به جهان ماست و جهان(ها) ابعادی بیشتر یا سابقه‌ای طولانی‌‌تر از جهان ما دارند. پرسش اساسی این است که چرا و چگونه جهان از هیچ سر برآورد؟ این پرسش لازمه‌ی آن است که بپذیریم جهان از صفر شروع شده است. برای پاسخ به چنین پرسشی تلاش‌هایی در حوزه‌ی دانش فیزیک و کیهان‌شناسی نظری صورت گرفته که مدل جهان بدون مرز و سناریوی تورم ازلی-ابدی، اصلی‌ترین نمونه‌های آن هستند. پس از تبیین دو دسته نشان خواهیم داد که اولا به جهت فیزیکی اغلب شواهد تجربی و نظری به سود تناهی پیشینه‌ی جهان است؛ چه آن را محدود به مه‌بانگ و چه آن را توسعه‌یافته‌تر بدانیم. هم‌چنین مدل‌های فیزیکی نه تنها مخالف رهیافت فراطبیعی نیستند بلکه به آن کمک می‌کنند.

کلیدواژه‌ها